Từ bao đời nay, hoa sen đã trở thành một hình tượng quen thuộc và phổ biến trong văn hóa và nghệ thuật Việt. Hình tượng đặc trưng này đã ăn sâu vào trong tiềm thức của người dân Việt Nam. Trên khắp các nẻo đường ở thôn quê, xóm nhỏ ở Việt Nam bạn có thể dễ dàng bắt gặp những đầm hoa sen hồng thắm và xanh ngát hương. Hoa sen đã đi vào lòng người Việt một cách đơn giản, tự nhiên, và hơn thế nữa hình tượng hoa sen đã được các nghệ nhân thả hồn vào các tác phẩm của họ mang vẻ đẹp vô cùng giản dị, tinh tế và rất thanh tao.
Hoa Sen Trong Trang Trí Kiến Trúc Việt Nam
Contents
Hình ảnh hoa sen đã trở thành một trong những biểu tượng trong ý tưởng thiết kế của nhiều tác phẩm nghệ thuật. Hoa sen là loài hoa gắn liền với cuộc sống của con người trong một thời gian dài. Đặc biệt trong tư tưởng Phật giáo, hoa sen rất quý và chiếm một vị trí rất quan trọng. Do đó, trong kiến trúc truyền thống, hoa sen luôn là một hình ảnh nghệ thuật mang niềm tin tôn giáo. Ban đầu, hoa sen được trồng trước cổng ba, cổng vòm và hai bên chùa. Sau đó, điều này được nhúng vào các chi tiết kiến trúc và trở nên quen thuộc. Nó thường được tìm thấy ở những nơi thờ cúng chính của chùa, từ bức phù điêu bằng đá, bằng đá, từ tượng phật đến đồ gốm trang trí phong phú.
.
Chùa Diên Hựu là một trong những ngôi chùa đầu tiên trong lịch sử kiến trúc Việt Nam. Ở đó, hình ảnh hoa sen xuất hiện theo một cách rất đặc biệt – hình hoa sen được đặt giữa ao sen. Nếu chùa Diên Hựu là hình hoa sen ngàn cánh được dựng trên cây cột thì chùa Phổ Minh cho chúng ta một cái nhìn mới về sự phát triển của mô hình tháp nhiều tầng với hình ảnh hoa sen qua các hình trang trí chạm khắc ở phần thân dưới.
Hoa Sen Trong Điêu Khắc Việt Nam
Các tác phẩm điêu khắc đã đóng góp rất lớn vào giá trị nghệ thuật của các tòa nhà. Có thể thấy rằng điêu khắc luôn được gắn bó và là một công việc không thể thiếu trong kiến trúc cổ xưa. Trong quá trình sáng tạo nghệ thuật, các nhà điêu khắc đã mang cảm xúc của họ về thiên nhiên vào các tác phẩm của họ và sau đó cách điệu chúng theo ý nghĩa dân gian. Tại tượng đài Cát Tiên (Lâm Đồng), hình hoa sen được sử dụng trên nhiều chất liệu khác nhau: đá, gạch,..Đôi khi nó được chạm nổi trên những chiếc lá vàng trong cây cột, đôi khi nó là hình cầm tay của các vị thần hoặc được khắc trên gạch làm hoa văn trang trí trên tường của tòa tháp. Hoa sen là một trong những hình ảnh được hiển thị trong hầu hết các tác phẩm nghệ thuật của kiến trúc và điêu khắc Chăm. Tác phẩm nghệ thuật Phù Điêu thần Brahma trong Phòng trưng bày Mỹ Sơn đã thể hiện vị thần Vishnu đang cầm một bông sen đang nở với nhiều cánh hoa và Thần Brahma ngồi trên hoa sen cách điệu. Tác phẩm nghệ thuật gắn liền với sự tái sinh sáng tạo của Brahma – còn được gọi là Thần sáng tạo. Do đó, hoa sen ở đây mang triết lý tái sinh của cuộc sống. Bức tượng nổi tiếng nhất thời nhà Lý là tượng A Di Đà của chùa Phật Tích. Bức tượng mô tả Đức Phật ngồi trên tháp sen và thuyết pháp. Tháp sen và bệ tượng được tạo hình thành một kim tự tháp nhiều tầng như thể tháp nâng Đức Phật lên. Toàn bộ bức tượng cho chúng ta một ấn tượng về sự giác ngộ và tâm tĩnh.
Hoa Sen Trong Các Tác Phẩm Tranh Việt Nam
Hoa sen là một chủ đề gần gũi và vĩnh cửu để nhiều thế hệ nghệ sĩ Việt Nam thả hồn vào các kiệt tác nghệ thuật của họ. Đã có rất nhiều bức tranh hoa sen và người phụ nữ xinh đẹp bên cạnh hoa sen, từ “Thiếu nữ bên ao hoa sen” (Sơn mài 1938) của Nguyễn Gia Trí mô tả cô gái mặc áo dài truyền thống tự do rầm rộ bên ao sen; đến Tô Ngọc Văn với tác phẩm Thiếu nữ bên hoa sen (tranh sơn dầu – 1944) cho thấy hình ảnh một thiếu nữ mặc áo dài truyền thống màu vàng và thưởng thức hương thơm của hoa sen. Nguyễn Sang – vua của hội họa sơn mài Việt Nam cũng có bức tranh hoa sen, với một cô gái suy nghĩ sâu sắc bên cạnh một bình hoa sen. Sự hài hòa giữa người và hoa tạo nên vẻ đẹp kín đáo nhưng rất dịu dàng của cô gái trong tranh. Hoa văn của hoa sen kết hợp với các họa tiết khác đã tạo thành một sự kết hợp hoàn hảo, trên đó chúng ta có thể thấy rõ phong cách của từng thời kỳ. Nếu cánh hoa lớn xen kẽ với những cánh hoa nhỏ và hoa văn được trau chuốt tỉ mỉ là phong cách trang trí gốm của triều đại Lý; cánh hoa sen dẹt và đầu cánh hoa tròn thuộc phong cách trang trí của triều đại nhà Trần.
Nghệ thuật gốm của triều Lý và Trần đã cho thấy một bước tiến vượt bậc trong lịch sử gốm và đóng một vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của nghệ thuật gốm Việt Nam. Nó đã đạt đến đỉnh cao của thời trang và phong cách trong các sản phẩm gốm. Nghệ thuật hiện đại của Việt Nam đã được kế thừa từ nghệ thuật truyền thống với nhiều di sản có giá trị và độc đáo. Hình ảnh hoa sen trong nghệ thuật cổ đại chứa đựng cả triết lý và thẩm mỹ. Nhiều thế hệ nghệ sĩ đã đạt được thành công bằng cách khai thác hình tượng hoa sen một cách có chọn lọc, sáng tạo và có xu hướng phát triển trên toàn thế giới.
