Giới thiệu: Nghệ thuật ngoại giao qua tranh sơn mài
Tranh sơn mài Việt Nam không chỉ là một loại hình nghệ thuật truyền thống mà còn là cầu nối văn hóa, đưa hình ảnh Việt Nam vươn xa trên trường quốc tế. Trong vai trò phu nhân Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, bà Ngô Phương Ly đã góp phần nâng tầm di sản này thông qua các hoạt động ngoại giao văn hóa đầy ý nghĩa. Từ việc thiết kế và trưng bày bộ sưu tập “Vườn Sơn – Sắc màu nhiệt đới” tại Lễ hội văn hóa Việt Nam ở Nga (25/7–3/8/2025) đến món quà tranh sơn mài hoa sen tặng phu nhân Tổng thống Mozambique (9/9/2024), bà Ngô Phương Ly đã biến tranh sơn mài thành biểu tượng của tình hữu nghị và bản sắc Việt Nam. Bài viết này sẽ khám phá lịch sử, kỹ thuật, và vai trò của tranh sơn mài trong ngoại giao văn hóa, đồng thời hướng dẫn bạn cách trải nghiệm loại hình nghệ thuật độc đáo này.
Phu Nhân Ngô Phương Ly và Phu Nhân Isaura Ferrap Nyusi nghe giới thiệu về 3 bảo vật quốc gia đang trưng bày tại Bảo Tàng
Nghệ thuật tranh sơn mài Việt Nam: Tổng quan lịch sử
Tranh sơn mài Việt Nam là một loại hình nghệ thuật độc đáo, có nguồn gốc từ hàng nghìn năm trước, khi người Việt sử dụng nhựa cây sơn để tạo ra các sản phẩm thủ công bền đẹp. Đến thế kỷ 20, tranh sơn mài được nâng tầm tại Trường Mỹ thuật Đông Dương (École des Beaux-Arts de l’Indochine), nơi các nghệ sĩ như Nguyễn Gia Trí kết hợp kỹ thuật truyền thống với phong cách hiện đại.
Tác phẩm tranh sơn mài của Nguyễn Gia Trí
Quy trình tạo tranh sơn mài đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn. Nghệ nhân phủ nhiều lớp sơn từ nhựa cây sơn lên ván gỗ, mỗi lớp được đánh bóng cẩn thận để tạo độ sâu và độ bóng đặc trưng. Các vật liệu như vàng, bạc, hoặc vỏ trai được dát hoặc khảm để tăng tính thẩm mỹ. Mỗi bức tranh có thể mất hàng tháng, thậm chí hàng năm để hoàn thiện, thể hiện sự tinh tế và khéo léo của người Việt.
Quá trinh họa sĩ Triệu Khắc Tiến (một trong những họa sĩ tài năng của Nguyên Art Gallery) tạo ra một kiệt tác sơn mài
Những tên tuổi lớn như Nguyễn Gia Trí với bức bình phong “Thiếu nữ trong vườn” hay Nguyễn Sáng với “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” đã đưa tranh sơn mài trở thành biểu tượng của nghệ thuật Việt Nam, được công nhận là bảo vật quốc gia.
Phu nhân Ngô Phương Ly và ngoại giao văn hóa
Phu nhân Ngô Phương Ly đã đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá tranh sơn mài Việt Nam thông qua các sự kiện ngoại giao. Tại Lễ hội văn hóa Việt Nam – Sắc màu từ miền nhiệt đới ở Quảng trường Đỏ, Matxcơva (25/7–3/8/2025), bà đã trực tiếp tham gia thiết kế bộ sưu tập tranh sơn mài “Vườn Sơn – Sắc màu nhiệt đới”. Bộ sưu tập này, được giới thiệu tại Bảo tàng Quốc gia Phương Đông, không chỉ gây ấn tượng với công chúng Nga mà còn đánh dấu kỷ niệm 75 năm quan hệ ngoại giao Việt – Nga. Đặc biệt, bà Ngô Phương Ly đã tặng bức tranh “Những đồi cọ” cho phía Nga, như một biểu tượng của tình hữu nghị.
Phu nhân Ngô Phương Ly trao tặng bức tranh Những đồi cọ của cố họa sĩ Phan Kế An cho Bảo tàng Quốc gia Phương Đông
Ngày 9/9/2024, trong chuyến thăm của Tổng thống Mozambique Filipe Nyusi, bà Ngô Phương Ly đã dẫn phu nhân Tổng thống Isaura Ferrao Nyusi tham quan Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Tại đây, bà đích thân giới thiệu các bảo vật quốc gia, bao gồm bức “Thiếu nữ trong vườn” của Nguyễn Gia Trí, và tặng phu nhân Mozambique một bức tranh sơn mài hoa sen do chính bà hoàn thiện. Hành động này không chỉ thể hiện sự trân trọng văn hóa mà còn củng cố quan hệ Việt – Mozambique.
Phu nhân Ngô Phương Ly tặng Phu nhân Tổng thống Mozambique bức tranh sơn mài sau khi hoàn thành
Những nỗ lực của bà Ngô Phương Ly đã giúp tranh sơn mài trở thành “đại sứ văn hóa”, kết nối Việt Nam với thế giới thông qua nghệ thuật.
Tranh sơn mài như bảo vật quốc gia
Tranh sơn mài không chỉ là nghệ thuật mà còn là di sản văn hóa phản ánh lịch sử và bản sắc Việt Nam. Các tác phẩm như “Thiếu nữ trong vườn” và “Phong cảnh” của Nguyễn Gia Trí, “Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc” của Dương Bích Liên, hay “Kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ” của Nguyễn Sáng đã được công nhận là bảo vật quốc gia. Những bức tranh này không chỉ đẹp về mặt thẩm mỹ mà còn mang giá trị lịch sử sâu sắc, ghi dấu những mốc son như Cách mạng tháng Tám 1945 hay chiến thắng Điện Biên Phủ 1954.
Thiếu Nữ Trong Vườn của Họa sĩ Nguyễn Gia Trí
Ví dụ, “Thiếu nữ trong vườn” của Nguyễn Gia Trí thể hiện vẻ đẹp thanh thoát của phụ nữ Việt Nam trong không gian thiên nhiên, kết hợp kỹ thuật sơn mài truyền thống với cảm hứng hiện đại. Trong khi đó, “Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc” khắc họa tinh thần cách mạng, truyền tải niềm tự hào dân tộc. Những tác phẩm này là minh chứng cho sức mạnh của tranh sơn mài trong việc kể chuyện lịch sử Việt Nam.
Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc của Họa sĩ Dương Bích Liên
Sức hút toàn cầu: Vì sao tranh sơn mài chinh phục khán giả quốc tế
Tranh sơn mài Việt Nam có sức hút đặc biệt nhờ vẻ đẹp độc đáo và tính nghệ thuật tinh tế. Màu sắc sâu lắng, độ bóng hoàn hảo, và các chi tiết dát vàng/bạc tạo nên sự sang trọng, khác biệt so với các loại hình nghệ thuật khác như sơn mài Nhật Bản (thiên về tính trang trí) hay hội họa phương Tây (tập trung vào màu dầu). Tại Lễ hội văn hóa Việt Nam ở Nga, công chúng Nga đã bị cuốn hút bởi bộ sưu tập “Vườn Sơn – Sắc màu nhiệt đới”, với những hình ảnh thiên nhiên Việt Nam rực rỡ. Bộ trưởng Văn hóa Nga Olga Lyubimova từng nhận xét rằng tranh sơn mài Việt Nam “mang đến cảm giác vừa truyền thống vừa hiện đại, như một câu chuyện kể bằng màu sắc”.
Sự đón nhận nồng nhiệt từ khán giả quốc tế, từ Nga đến Mozambique, cho thấy tranh sơn mài không chỉ là nghệ thuật mà còn là cầu nối văn hóa. Nó truyền tải thông điệp về vẻ đẹp thiên nhiên, con người, và tinh thần Việt Nam, khiến các quốc gia khác dễ dàng đồng cảm và trân trọng.
Trải nghiệm tranh sơn mài Việt Nam
Để khám phá tranh sơn mài, bạn có thể bắt đầu bằng những trải nghiệm thực tế:
Tham quan Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam: Nơi lưu giữ các bảo vật quốc gia như “Thiếu nữ trong vườn” và “Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc”. Bảo tàng thường tổ chức các buổi hướng dẫn về kỹ thuật sơn mài.
Tham gia lễ hội văn hóa: Các sự kiện như Lễ hội văn hóa Việt Nam tại Nga mang đến cơ hội chiêm ngưỡng tranh sơn mài và trải nghiệm làm tranh cùng nghệ nhân.
Khám phá xưởng sơn mài: Tại Hà Nội hoặc làng nghề Hạ Thái (Hà Nội), bạn có thể tham gia các lớp học làm tranh sơn mài để hiểu rõ hơn về quy trình.
Mua tranh chính gốc: Khám phá bộ sưu tập tranh sơn mài độc bản tại Nguyen Art Gallery, nơi mỗi tác phẩm đều được thẩm định bởi chuyên gia Lê Xuân Hưởng, đảm bảo chất lượng uy tín và giá trị sưu tầm. Với các địa điểm tại Hà Nội và Phú Quốc, cùng dịch vụ đóng khung cao cấp và vận chuyển quốc tế, Nguyen Art Gallery mang đến trải nghiệm mua sắm nghệ thuật chuyên nghiệp, giúp bạn sở hữu những kiệt tác phản ánh hồn cốt Việt Nam.
Kết luận: Di sản kết nối văn hóa
Phu nhân Ngô Phương Ly đã biến tranh sơn mài Việt Nam thành biểu tượng của ngoại giao văn hóa, đưa nghệ thuật này đến gần hơn với khán giả toàn cầu. Từ những bức tranh hoa sen tặng Mozambique đến bộ sưu tập rực rỡ tại Nga, tranh sơn mài không chỉ là di sản nghệ thuật mà còn là cầu nối tình hữu nghị giữa các quốc gia. Hãy khám phá và trân trọng loại hình nghệ thuật này bằng cách tham quan bảo tàng, tham gia lễ hội, hoặc sở hữu một tác phẩm sơn mài chính gốc. Bạn đã từng chiêm ngưỡng một bức tranh sơn mài Việt Nam nào chưa? Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn!
Zalo
Hotline