Họa sĩ Phạm Hậu, bậc thầy sơn mài Việt Nam, đã khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên và làng quê qua những tác phẩm đầy cảm xúc. Tiểu sử họa sĩ Phạm Hậu không chỉ là hành trình nghệ thuật mà còn là câu chuyện vượt khó trong bối cảnh lịch sử biến động. Bài viết này cung cấp thông tin ngắn gọn, dễ hiểu về cuộc đời, sự nghiệp, tác phẩm nổi bật và di sản của ông, đáp ứng nhu cầu tìm kiếm về tranh sơn mài Phạm Hậu, nghệ thuật Việt Nam và sơn mài Việt Nam.
Tiểu Sử Họa Sĩ Phạm Hậu
Phạm Hậu (1903–1994), tên đầy đủ Phạm Quang Hậu, sinh tại làng Đông Ngạc, Bắc Từ Liêm, Hà Nội – một làng nghề nổi tiếng với truyền thống chạm khắc và sơn thếp. Sinh ra trong gia đình nông dân nghèo, ông mồ côi cha mẹ từ nhỏ, lớn lên cùng các chị ruột trong cảnh thiếu thốn. Làng Đông Ngạc, với những nghệ nhân thủ công và không gian văn hóa cổ kính, đã khơi dậy đam mê vẽ của ông từ sớm, khi ông thường quan sát cảnh chùa chiền và đồng quê.
Năm 1920, Phạm Hậu thi đỗ Trường Bách nghệ Hải Phòng, học chạm khắc, sơn thếp trong 4 năm, xây dựng nền tảng cho kỹ thuật sơn mài. Năm 1923, ông kết hôn với bà Nguyễn Thị Hiền, có 8 người con, trong đó có Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Quang Vĩnh – người kế thừa đam mê nghệ thuật. Năm 1929, Phạm Hậu thi đỗ Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, học dưới sự hướng dẫn của Nam Sơn và Victor Tardieu, tốt nghiệp năm 1934. Trở về Đông Ngạc, ông mở xưởng sơn mài, bắt đầu hành trình định hình phong cách riêng.
Cuộc sống cá nhân của Phạm Hậu gắn bó với gia đình và quê hương. Ông yêu thích sự tĩnh lặng của làng quê, thường ngồi bên ao sen để tìm cảm hứng. Trong thời chiến, họa sĩ Phạm Hậu đối mặt khó khăn kinh tế nhưng vẫn kiên trì sáng tác, qua đời năm 1994 tại Hà Nội, thọ 91 tuổi.
Sự Nghiệp Của Phạm Hậu
Sự nghiệp của họa sĩ Phạm Hậu gắn liền với sơn mài – chất liệu ông nâng tầm từ thủ công truyền thống thành hội họa hiện đại. Kết hợp nhựa sơn, vàng lá, vỏ trứng với phong cách phương Tây từ Trường Mỹ thuật Đông Dương, Phạm Hậu tạo ra các tác phẩm giàu chiều sâu và ánh sáng. Xưởng sơn mài tại Đông Ngạc sản xuất tranh, bình phong, đồ mỹ nghệ, được xuất khẩu sang châu Âu từ thập niên 1930, nhận được lời khen từ Victor Tardieu.
Năm 1946, họa sĩ Phạm Hậu tham gia thành lập Trường Quốc gia Mỹ nghệ (nay là Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội), soạn giáo trình và đào tạo nhiều họa sĩ tài năng. Dù thời chiến khó khăn, ông vẫn sáng tác đều đặn, tập trung vào chủ đề thiên nhiên, chùa chiền và làng quê Việt Nam. Phạm Hậu chính là người phát triển kỹ thuật “vẽ bút nhiệt”, sử dụng bút nóng để khắc chi tiết tinh xảo, tạo dấu ấn riêng cho tranh sơn mài Phạm Hậu. Tác phẩm của ông đạt giá triệu USD tại các cuộc đấu giá quốc tế như Christie’s và Sotheby’s, khẳng định tài năng của họa sĩ Phạm Hậu nói riêng và giá trị cua mỹ thuật Việt Nam nói chung.
Tác Phẩm Nổi Bật
Tranh sơn mài Phạm Hậu nổi tiếng với màu sắc rực rỡ, chi tiết tinh tế và cảm xúc thanh bình. Dưới đây là các tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu:
Thác Bờ (1935-1940): Bức bình phong khắc họa thác nước hùng vĩ, lấy cảm hứng từ chuyến đi Hòa Bình của ông. Tác phẩm đạt 1 triệu USD tại Christie’s năm 2021, nổi bật với kỹ thuật sơn mài đa lớp, là một trong những di sản để đời của họa sĩ Phạm Hậu
Hoàng hôn vàng trên vịnh Hạ Long (1938-1945): Kiệt tác này của họa sĩ Phạm Hậu miêu tả vịnh biển lúc hoàng hôn với sắc vàng óng ánh, giá hơn 1 triệu USD năm 2021. Bức tranh thể hiện tình yêu quê hương và kỹ thuật vàng lá điêu luyện.
Chùa Thầy (1934): Bài tốt nghiệp tại Trường Mỹ thuật Đông Dương – “tiếng nói” đầu tiên thể hiện tài năng của họa sĩ Phạm Hậu, khắc họa kiến trúc chùa cổ qua sáu tấm bình phong, lấy cảm hứng từ ngôi chùa gần quê ông.
Gió mùa hạ (1940): Tác phẩm về hoa sen trước gió, sử dụng kỹ thuật mài bóng để tạo hiệu ứng sống động, phản ánh sự nhạy cảm của ông với với thiên nhiên. – niềm cảm hứng bất tận được Phạm Hậu thường xuyên thể hiện trong các tác phẩm của mình.
Những bức tranh này không chỉ đẹp về thẩm mỹ mà còn mang giá trị văn hóa, thể hiện tình yêu quê hương và tài năng của Phạm Hậu. Chúng thường được trưng bày tại các triển lãm quốc tế, như triển lãm mỹ thuật Việt Nam tại Paris năm 1937.
Di Sản Của Họa Sĩ Phạm Hậu
Có thể nói, họa sĩ Phạm Hậu là người tiên phong hiện đại hóa sơn mài, ảnh hưởng đến các nghệ sĩ như Nguyễn Gia Trí. Di sản của Phạm Hậu là hơn 100 tác phẩm và di sản giáo dục qua việc đào tạo tại Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp. Nhiều học trò của Phạm Hậu trở thành họa sĩ nổi tiếng, tiếp tục phát triển sơn mài Việt Nam. Chính những đóng góp và tài năng của ông đã là minh chứng rõ ràng nhất, trả lời đầy đủ cho câu hỏi ‘Phạm Hậu là ai?”
Tranh của Phạm Hậu được săn đón tại các cuộc đấu giá, góp phần nâng cao vị thế mỹ thuật Việt Nam. Năm 2017, sách “Phạm Hậu – Bậc thầy sơn mài” được xuất bản, ghi nhận đóng góp của ông. Con trai ông, Phạm Quang Vĩnh, kế thừa đam mê nghệ thuật, trở thành Nghệ sĩ Nhân dân. Di sản của Phạm Hậu tiếp tục truyền cảm hứng, khẳng định giá trị của nghệ thuật truyền thống trong thời đại mới.
Phạm Hậu là biểu tượng của nghệ thuật sơn mài và tình yêu quê hương, không chỉ là họa sĩ tiên phong mà còn là nhà giáo dục, để lại di sản trường tồn trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam.
Zalo
Hotline